Kontakt
ewelina.michalak@gmail.com
ul. Kłopotowskiego 11/20
03-718 Warszawa
++48 608 643 052
Myśleć o sobie dobrze...
„Naszą największą obawą jest to, że jesteśmy niewystarczający. Naszą największą obawą jest lęk przed tym, do jakiego stopnia możemy być potężni. (...)
Zadajemy sobie pytanie: kimże jestem, by być wspaniałym, atrakcyjnym, utalentowanym niezwykłym? Ale tak właściwie kim jesteś, by takim nie być...?
Umniejszanie swoich zasług nie przynosi światu niczego dobrego”
Słowa Marianne Williamson, amerykańskiej pisarki i działaczki społecznej, zacytowane przez Nelsona Mandelę w 1994 roku podczas inauguracji prezydentury.
Za pomocą różnych skal, statystyk, ocen, awansów czy opinii próbujemy mierzyć efekty naszej pracy. Skupiamy się wtedy głównie na jednym z wymiarów poczucia własnej wartości, na osiągnięciach. Jeśli są pozytywne, owszem mogą znacząco podnosić poczucie kompetencji i satysfakcji. Czy możemy stawiać równość między osiągnięciami a poczuciem własnej wartości? To prawie jak byśmy powiedzieli, że Adolf Hitler jest człowiekiem godnym szacunku. Nie da się ukryć, że jego osiągnięcia były spektakularne, ale czy to znaczy że jest lepszy, bardziej wartościowy?
Przywiązywanie zbyt dużej wagi do sukcesów zawodowych niestety ma poważne konsekwencje, sukces bywa zmienny i nietrwały, a czasami wystarczy jedno potknięcie i myślenie o sobie dobrze może ulec znaczącej zmianie.
Podstawową prawdą dotyczącą poczucia własnej wartości jest to,
że aby było one trwałe i stabilne,
to konieczne jest aby wypływało z wewnątrz.
Szczególnie, że wyraża się ono w myśleniu, emocjach, zachowaniu i znaczy to, że akceptujesz i szanujesz siebie, ufasz sobie oraz wierzysz w siebie.
Akceptacja siebie to życie w zgodzie z własnymi mocnymi stronami i słabościami,
Szacunek dla siebie oznacza traktowanie siebie w taki sam sposób, jak osobę którą obdarzasz szacunkiem.
Zaufanie do siebie to wewnętrzne poczucie, że Twoje emocje i zachowania są wystarczająco stałe
i spójne, aby radzić sobie w wyzwaniami i zmianami w Twoim otoczeniu.
Wiara w siebie oznacza pewność, że masz prawo doświadczać dobrych rzeczy i spełniać swoje najgłębsze potrzeby, aspiracje oraz cele
Często spotyka się mylenie samooceny z przechwalaniem się lub arogancją. Nie istnieje coś takiego jak za wysoka samoocena, tak samo jak nie można być za bardzo zdrowym. Jeśli masz wysokie poczucie własnej wartości, to znaczy że nie potrzebujesz się wywyższać i porównywać by czuć się lepszym/lepszą. Zadowolenie daje Ci to kim jesteś, tak po prostu.
A co przypadku, gdy gorzej oceniamy siebie i koncentrujemy się na naszych wadach?
Przez chwilę pomyśl sobie o kimś kogo znasz, kto według Ciebie nisko ocenia swoją wartość. Przypomnij sobie wasze ostatnie spotkanie. Jak ono wyglądało? O czym rozmawialiście? Jak zachowywała się ta osoba? Jak wyglądała? Jakie emocje towarzyszyły Ci w trakcie tego spotkania?
Po czym poznajesz że właśnie ta osoba ma niskie poczucie własnej wartości?
Zgodzisz się ze mną, że negatywna ocena siebie może znacząco wpływać na:
-
Myślenie o sobie - jest wtedy pełne krytycyzmu, obwiniania siebie oraz wątpliwościna swój temat
-
Zachowanie – odzwierciedla się w trudności w otwartym wyrażaniu swoich potrzeb, unikaniu wyzwań, niezdecydowaniu, możesz zaobserwować tak zwaną „przepraszającą” postawę ciała, unikanie kontaktu wzrokowego, cichy głos
-
Emocje – może pojawić się lęk, smutek, wstyd, poczucie winy, frustracja i złość
-
Zdrowie fizyczne – może przejawiać się niskim poziomem energii, zmęczeniem, napięciem
Gdybyśmy spojrzeli jeszcze dalej, jak osoba z niskim poczuciem własnej wartości może sobie radzić
w poniższych obszarach życia:
-
Praca – działanie poniżej swoich możliwości i unikanie wyzwań, albo perfekcjonizm
i nieustanna ciężka praca z domieszką lęku przed porażką -
Relacje osobiste – w których pojawia się wrażliwość na krytykę i dezaprobatę, skupienie na zaspokajaniu potrzeb innych, trudność w proszeniu o coś i odmawianiu. Albo też tworzenie wrażenia pewności siebie i kontroli, bez względu na ponoszone koszty
-
Spędzanie czasu wolnego – unikanie udziału w aktywnościach, które wiążą się z ocenianiem przez innych lub przekonanie o tym, że nie zasługują na nagrody, przyjemności, odpoczynek i dobrą zabawę
-
Dbanie o siebie – odkładanie pójścia do lekarza, fryzjera, dentysty, nadmierne palenie, spożywanie alkoholu albo też zupełnie przeciwnie nadmierna koncentracja uwagina doskonaleniu każdego szczegółu wyglądu.
Można zauważyć jak dużą przeszkodą jest niskie poczucie własnej wartości w pełnym, zdrowym
i świadomym funkcjonowaniu.
Czasami niskie poczucie własnej wartości może wynikać z aktualnego nastroju i być jednym z objawów depresji. Oczywiście nie chodzi tu o przelotne obniżeniu nastroju, które każdy z nas czasami doświadcza, szczególnie gdy przeżywa trudny czas. Mam na myśli tutaj taki poziom obniżonego samopoczucia, który staje się długotrwały i destrukcyjny. Mogą towarzyszyć mu: zmniejszenie przeżywania przyjemności, spadek energii i niechęć do działania, wyraźna zmiana apetytu i wagi, zmiana wzorca snu, trudności
w koncentracji uwagi i jasnym myśleniu, spowolnienie lub nadmierna ruchliwość aż po chęć odebrania sobie życia. Jeśli zauważysz że minimum pięć z powyższych objawów utrzymuje się stale przez minimum 2 tygodnie, koniecznie skontaktuj się z lekarzem lub psychoterapeutą. Pomyślne leczenie, może przywrócić pewność siebie i poprawić jakość życia.
Obniżona samoocena może być konsekwencją innych problemów takich jak: przewlekły poważny stres, bieda, choroba, chroniczny ból, trudności w relacjach. Obniżona samoocena może także stanowić żyzną glebę na której wzrastają obecne trudności. Wtedy wzmacnianie pewności i akceptacji siebie będzie kluczowym zadaniem, które pomoże Ci lepiej stawić im czoła.
Jak zbudować i rozwijać poczucie własnej wartości?
Nie ma jednej drogi, za pomocą której powstaje poczucie własnej wartości. Nie rodzi się ono z dnia na dzień, na skutek nagłej decyzji, uświadomienia sobie czy zmiany dotychczasowego zachowania.
Możemy je budować stopniowo poprzez gotowość do pracy nad wieloma sferami życia. Niestety nie jest to proces prostyi szybki.
Jak sądzisz, co byłoby dla Ciebie łatwiejsze: sporządzenie listy twoich wad czy zalet?
Których byłoby więcej? Większości zdecydowanie łatwiej przychodzi wymienienie tego czego nie potrafią i tego nad czym powinni pracować. Nawykowo krytykujemy siebie, czasami widząc w tym „wartość”, która rzekomo motywuje do działania, aby te niedociągnięcia i wady wyeliminować. Pamiętając o tym, że negatywny obraz siebie częściej wiąże się w nieprzyjemnymi emocjami takimi jak lęk i smutek (które odbierają energię do działania), to skąd mamy brać siłę do wprowadzenia zmian?
A gdyby tak zacząć od sporządzenia listy twoich mocnych stron, tego to robisz dobrze oraz tego co udało Ci się osiągnąć?
Zadbaj o czas dla siebie, w którym nikt nie będzie Ci przeszkadzał i spróbuj wypisać wszystko to,
co przyjdzie Ci do głowy. Nie martw się, jeśli to zadanie początkowo będzie trudne, przerwij je dopiero wtedy, kiedy uznasz że na dany moment to jest wszystko, co jesteś w stanie wymyśleć. Zawsze możesz odłożyć ją w widoczne miejsce i co jakiś czas uzupełniać o nowe treści.
Taka lista to pierwszy krok, sama niewystarczy, bo szybko możesz ją włożyć do szuflady i o niej zapomnieć. O wiele bardziej korzystne będzie, jeśli co jakiś czas zaplanujesz sobie czas dla siebie
w przyjemnym miejscu i punkt po punkcie rozważysz każdą cechę. Przypominaj sobie wydarzenia kiedy dana cecha wystąpiła i wzmacniaj to wspomnienie. W ten sposób Twoje zapiski przestają być tylko jakąś teorią na papierze ;)
Pamiętaj, że poczucie własnej wartości działa na zasadzie błędnego koła. Jeśli Twoja samoocena jest wysoka częściej podejmujesz nowe wyzwania, których realizacja wzmacnia wiarę w siebie. Odwrotnie jest z niską samooceną, kiedy w obawie przed porażką unikasz podejmowania wyzwań i w ten sposób tylko umacniasz się w przekonaniu że jesteś gorszy/gorsza.
Jeśli masz ochotę samodzielnie wzmacniać swoje poczucie własnej wartości, powyższe i jeszcze kilka innych ćwiczeń znajdziesz pod tym linkiem:
https://pozytywnyrozwoj.org/static/polls/publikacje/ksiazki/IEP_Nauczyciel_PoczucieWartosci_A5.pdf
Ta krótka książeczka została napisana przeze mnie z myślą o nauczycielach, aczkolwiek zawarte w niej treści są jak najbardziej uniwersalne.
Zachęcam Cię do przejrzenia pozostałych publikacji na stronie http://www.pozytywnyrozwoj.org/
Jeśli chciałbyś/chciałabyś skorzystać z psychoterapii zachęcam Cię do kontaktu.